بی‌مهرگان گروه بزرگی از جانوران را تشکیل می‌دهند که در همه جای کره زمین پراکنده هستند و شامل شاخه‌ها و رده‌های زیادی هستند.
*بی‌مهرگان فراوان‌ترین گروه جانوران روی زمین‌اند*
تبارشناسی
بیشتر جانوران مانند اغلب گیاهان دارای ساختمان پرسلولی و پیچیده‌ای هستند که به ترازهای اعضا و دستگاهها می‌رسند. عمومی‌ترین صفت جانوران که طی مراحل رشد نیز قبل از همه ظاهر می‌شود تراز سازمانی آنهاست. همه جانوران زندگی را از یک سلول آغاز می‌کنند و برخی از تراز بافت نیز بالاتر نمی‌روند. جانوران را صاحب دو شعبه رده بندی در نظر می‌گیرند.
در شعبه پارازوآ بالاترین تراز سازمانی را بافت تشکیل می‌دهد. این شعبه فقط شاخه اسفنجها را شامل می‌شود. همه جانوران دیگر که به شعبه یومتازوآ متعلق هستند با داشتن اندام و دستگاه مشخص می‌شوند.
شاخه اسفنجها
اسفنجها بیشتر دریازی و بعضی ساکن آب شیرین هستند. در حالت بالغ در یک جا ساکن هستند. اغلب کلونی دارند. تغذیه آنها از راه شبکه کانالهایی است که اطراف آنها را سلولهای یقه‌دار وتاژک‌دار گرفته‌است. سلول عصبی ندارند و حدود ۵۰۰۰ گونه دارند. شامل رده‌های زیر است.
§ رده اسفنجهای آهکی
شاخه کرمهای پهن
ساکن آب شیرین و دریا هستند. بعضی خاکزی هستند. دستگاه گوارشی آنها دارای یک منفذ است. فاقد دستگاه گردش خون هستند . حدود ۱۰ هزار گونه دارند. شامل رده‌های زیر است. دارای سه لایه جنینی به نام های اندودرم مزودرم اکتودرم میباشد دارای تقارن دو طرفی اند فاقد حفره عمومی بدن فاقد مخرج اند در روی پوست انها غددی دیده می شود که با ترشحات خودسطح بدن را مرطوب میکند
§ رده [توربلاریا]: پلانارین‌ها یا زندگی‌آزاد
§ رده [ترماتودها) (کرم کبد]:انگلهای طعمه خوار
§ رده (سستوداها):(کرم کدو):انگلهای مایع خوار
§ رده (مونوجنه آ):انگل خارجی یک میزبانه
شاخه کرمهای خرطوم‌دار
بیشتر دریازی هستند. بعضی ساکن آب شیرین و معدودی هم خشکی زی هستند. دستگاه گوارشی با دهان و مخرج جدا از هم در آنها وجود دارد. دارای دستگاه گردش خون هستند. ۶۰۰ گونه دارند.
اسلایدشوو
مهره داران 